Ana içeriğe atla

ONLINE MATEMATİK KURSU

ONLINE MATEMATİK KURSU
KPSS, TYT, ALES SINAVLARINA HAZIRLANIN

9. Ders: İsmin Halleri (Deklination Der Substantive)

Almanca'da ismin halleri Türkçe'den biraz farklıdır ve yalın hali, -i hali, -e hali, -in hali olmak
üzere ismin dört hali mevcuttur.
Türçe'de bir ismi -i haline sokmak için kelimenin sonuna ı-i-u-ü harflerinden uygun olanı eklenir.
(eğer gerekiyorsa kaynaştırma harfi de eklenir)Örneğin, ev-evi, okul-okulu, bahçe-bahçeyi gibi.
Ya da -e hali ev-eve, okul-okula, bahçe-bahçeye gibi yapılır.
Almanca'da ise bu haller genellikle kelimenin artikelini değiştirerek oluşturulur.Bazı kelimelerin de
sonlarına bazı haflerin eklendiği durumlar da mevcuttur. 



Almanca'da ismin dört hali şu şekilde ifade edilir.
Yalın Hali : Nominativ
-e Hali : Dativ
-i Hali : Akkusativ
-in Hali : Genitiv

Yalın hal, ismin bir değişikliğe uğramamış, saf halidir.
Örneğin kalem, kitap, bilgisayar kelimeleri ismin yalın halindedirler. Bunun yanı sıra isimler
çoğul olarak da yalın halde bulunabilirler. Örneğin kitaplar, kalemler kelimeleri de hem çoğuldur
hem de yalın haldedir.
Bu bölüme kadar incelediğimiz tüm kelimeler de yalın haldedirler. Sözlüklerde ve diğer kaynaklarda
isimler daima yalın halde verilirler.
Almanca'da yalın hale ilişkin incelenecek çok fazla bir şey yoktur. Zaten sözcüklerin saf halleri
yalın haldedirler.Aşağıdaki örnekler gibi.

Halı : der Teppich
Göz : das Auge
Masa : der Tisch
Lamba : die Lampe
Otobüsler : Busse
Anneler : die Mütter
Babalar : die Väter
Örnekleri ismin yalın halindedirler. 


İSMİN -İ HALİ (AKKUSATİV)

Almanca'da isimler (biraz ileride vereceğimiz istisna dışında) artikelleri değiştirilmek suretiyle
-i haline getirilirler.Artikeller ise şu şekilde değiştirilirler:

Artikeli "der" olan isimleri -i haline sokmak için, "der" artikelini "den" şeklinde değiştiririz.
Artikeli "das" veya "die" olan isimlerde ve artikellerinde ise hiçbir değişiklik yapılmaz.
Artikel olarak "eine" kelimesi de -i halinde değişmeden aynen kalır.
Artikel olarak "ein" kelimesi ise değişikliğe uğrayarak "einen" şeklini alır.(der için)
Artikel olarak "keine" kelimesi de değişmeden aynen kalır.
Artikel olarak "kein" kelimesi ise değişikliğe uğrayarak "keinen" şeklini alır.

Şimdi yukarıda bahsettiğimiz istisnayı inceleyelim;
İsimlerin çoğulunu anlatırken bazı isimlerin sonlarına -n veya -en takıları alarak çoğul olduklarını
belirtmiştik.Bu isimler son harfleri -schaft, -heit, -keit, -in, -lei, -rei, -ung olan isimlerdi.
Bu belirtilen isimlerden artikeli "der" olanlar, ismin -i haline çevrilirken "der" artikeli "den" olur
ve kelime çoğul haliyle kullanılır.Yani çoğulda sonlarına -n veya -en takılarını alan ve artikeli
"der" olan tüm isimler, ismin -i halinde daima çoğul yazılışlarıyla kullanılırlar.Bu istisna sadece
-i haline has bir özellik olmayıp, ismin tüm halleri için geçerlidir.
İsmin -i haliyle ilgili kurallar bu kadardır.Aşağıdaki örnekleri incleyiniz.

YALIN HALİ---------------------------- -İ HALİ

der Mann (adam) ----------------------- den Mann (adamı)
der Ball (top) ---------------------------- den Ball (topu)
der Sessel (koltuk) --------------------- den Sessel (koltuğu)
Görüldüğü gibi der artikeli den oluyor ve kelimede bir değişiklik yok.

der Student (öğrenci) ----------------- den Studenten (öğrenciyi)
der Mensch (insan) -------------------- den Menschen (insanı)
Yukarıdaki iki örnekte az önce belirtilen istisnai durum olduğu için kelimeler
-i halinde çoğul yazılışlarıyla kullanıldı.

das Auge (göz) ------------------------ das Auge (gözü)
das Haus (ev) ------------------------- das Haus (evi)
die Frau (kadın) ---------------------- die Frau (kadını)
die Wand (duvar) -------------------- die Wand (duvarı)
Yukarıda da görüldüğü gibi das ve die artikellerinde ve kelimelerde hiçbir değişiklik yok.

ein Mann (bir adam) ----------------- einen Mann (bir adamı)
ein Fisch (bir balık) ------------------ einen Fisch (bir balığı)
kein Mann (bir adam değil) -------- keinen Mann (bir adamı değil)
kein Fisch (bir balık değil) --------- keinen Fisch (bir balığı değil)
Görüldüğü gibi ein-einen ve kein-keinen değişmesi mevcut.

eine Woche (bir hafta) -------------- keine Woche (bir haftayı değil)
keine Frau (bir kadın değil) -------- keine Frau (bir kadını değil)
keine Woche (bir hafta değil) ------ keine Woche (bir haftayı değil)
Yukarıda da görüldüğü gibi eine ve keine artikellerinde ve kelimede bir değişiklik yok.


İSMİN -E HALİ (DATİV)

İsmin -e hali de artikellerin değiştirilmesi suretiyle yapılır.
Artikeller şu şekilde değişiklik gösterirler:

der artikeli dem haline,
das artikeli dem haline,
die artikeli der haline,
ein artikeli einem haline,
eine artikeli einer haline,
kein artikeli keinem haline,
keine artikeli keiner haline getirilir.

Burada şunu belirtmek isteriz; ismin halleriyle ilgili oldukça değişik durumlar olduğunu
farketmişsinizdir. Ne kadar çok pratik ve alıştırma yaparsanız bu kurallara o kadar kolay ve
çabuk aşina olabilirsiniz. Önümüzdeki bölümlerde bu konularla ilgili bolca örnekler
ve alıştırmalar vereceğiz. Kendiniz de bu konuda alıştırmalar yapmaya çalışınız.
Bilmediğiniz durumlar için yardım isteyiniz. Unutmayın ki, ne kadar çok alıştırma yaparsanız,
öğrenme süreniz de o kadar kısalır ve konular kalıcı hale gelir. Şimdi devam edelim.

der Schüler (öğrenci) ------------------ dem Schüler (öğrenciye)
das Kind (çocuk) ---------------------- dem Kind (çocuğa)
die Frau (kadın) ------------------------ der Frau (kadına)
ein Haus (bir ev) ----------------------- einem Haus (bir eve)
kein Haus (bir ev değil) --------------- keinem Haus (bir eve değil)
eine Frau (bir kadın) ------------------ einer Frau (bir kadına)
keine Frau (bir kadın değil) ---------- keiner Frau (bir kadına değil)
Yukarıda verilen kurallar burada örnek haline getirilmiştir.Lütfen dikkatle inceleyiniz.

İsimlerin çoğulunu anlatırken bazı isimlerin sonlarına -n veya -en takıları alarak çoğul olduklarını
belirtmiştik. Bu isimler genellikle son harfleri -schaft, -heit, -keit, -in, -lei, -rei, -ung olan isimlerdi.
Bu belirtilen isimlerden artikeli "der" olanlar, ismin -e haline çevrilirken "der" artikeli "dem" olur
ve kelime çoğul haliyle kullanılır.Yani çoğulda sonlarına -n veya -en takılarını alan ve artikeli
"der" olan tüm isimler, ismin -e halinde daima çoğul yazılışlarıyla kullanılırlar. Bu istisna sadece
-e haline has bir özellik olmayıp, ismin tüm halleri için geçerlidir. Bir örnek vermek gerekirse,
Student (öğrenci) kelimesinin artikeli "der"dir. Ve bu kelime sonuna -en takısı alarak çoğul olur.
Yani yukarıdaki istisna bu kelime için geçerlidir. O halde bu kelimenin tekilini,çoğulunu
ve -e halini ele alalım.

der Student (ismin tekili ve yalın hali) (öğrenci)
die Studenten (isimin çoğulu ve yalın hali) (öğrenciler)
dem Studenten (ismin tekili ve -e hali) (öğrenciye)
Yukarıdaki durumu iyi analiz ederseniz yukarıdaki istisnayı çok rahat kavrayabilirsiniz.

Çoğul isimlerin -e halini aşağıda inceleyeceğiz.
Bilindiği gibi yalın halde bulunan çoğul isimlerin tümünün artikeli "die" oluyordu.
Bir önceki bölümde ismin -i halinde çoğulları ayrıca ele almamamızın nedeni ise, çoğul
isimlerin -i halinde ayrıca bir değişiklik göstermemesi idi. Burada çoğul isimleri ayrıca ele
almamızın nedeni ise, çoğul isimlerin ismin -e halinde bir değişiklik göstermeleridir.
(görüldüğü gibi bu dilde herşeyin kendine has istisnaları var. Eğer bolca alıştırma yaparsanız,
ileride, gözünüzü korkutan bu kurallar iki ile dördü çarpmak kadar kolay ve alışılmış gelecektir.)

Çoğul isimleri -e haline sokmak için çoğul ismin önündeki "die" artikeli "den" olarak değişir ve
ismin sonuna bir "n" harfi eklenir. Eğer ismin çoğulunun son harfi "n" ise o zaman "n" harfinin
getirilmesine gerek yoktur. (Yukarıdaki kuralı tekrar okuyunuz)

Örneğin;
die Väter (çoğul ve yalın hali) (babalar)
den Vätern (çoğul ve -e hali) (babalara)
Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi "die" artikelini "den" yaptık ve çoğulda ismin sonunda  "n" harfi olmadığı için -e haline getirirken bir "n" harfi koyduk.

Örnek:
die Frauen (çoğul ve yalın hali) (kadınlar)
den Frauen (çoğul ve -e hali) (kadınlara)
Yukarıda da görüldüğü gibi "die" artikeli ismin -e halinde "den" haline dönüştü ve ismin
çoğulu zaten "n" harfiyle bittiği için isme ayrıca bir "n" harfi eklenmedi.

Peki çoğul isimlerle sadece "die" artikeli mi kullanılır? Hayır.Çoğul isimlerle belirsiz artikellerin
de kullanılabileceğini (olumsuz-belirsiz) önceki bölümlerde belirtmiştik.
O zaman çeşitli belirsiz artikellerlerin -e haline getirlişleriyle de çeşitli örnekler verelim.
Bilindiği gibi çoğul isimlerle "ein" ve "eine" kullanılmıyordu.Çünkü bu kelimeler "bir" anlamı
veriyordu. Bu anlam da ismin çoğuluyla çelişir. Siz hiç "bir kitaplar" diye bir şey duydunuz mu?
Bu anlam saçmadır yani sadece "kitaplar" olarak kullanılmalıdır.O halde "ein" ve "eine"
çoğulda kullanılmazlar. Bir örnekle açıklayalım;
ein Buch (bir kitap) kelimesi tekil haldedir yani sadece tek bir kitabı ifade eder.
Kitaplar kelimesi ise "ein Bücher" olarak kullanılamaz, "Bücher" olarak kullanılır.
O halde ismin -e halinde de "ein" ve "eine" artikellerini kullanmıyoruz.

Örnek:
ein Buch (yalın hali ve tekil) (bir kitap)
Bücher (yalın hali ve çoğul) (kitaplar)
Büchern (-e hali ve çoğul) (kitaplara)
Yukarıdaki örnekte Bücher kelimesinin önünde artikel olmadığı için sadece kelimenin sonuna
bir "n" harfi eklenmiş ve kelime -e haline getirilmiştir.

Çoğullarda ismin önünde "keine" kullanılabiliyordu.Bir örnekte bununla ilgili yapalım.
keine Bank (hiçbir banka) (yalın hal-tekil)
keine Banken (hiçbir bankalar) (yalın hal-çoğul)
keinen Banken (hiçbir bankalara) (-e hali-çoğul)
Bölümün başında "keine"nin "keinen" olarak değiştiğini belirtmiştik.
Bu bölümde de ismin -e haline ilişkin çeşitli kullanımlar sunduk.
Yabancı diller nankördür derler.Ne kadar ezberlerseniz ezberleyin tekrar ve alıştırma olmadan
asla kalıcı olmazlar.Sizlere yavsiyemiz burada okuduklarınızla yetinmeyin.
Kendi kendinize bir çok sözcüğü ismin çeşitli hallerine dönüştürmeyi deneyin.



İSMİN -İN HALİ (GENİTİV)

Normal olarak Türkçe'de -in hali diye bir şey yoktur.Almanca'da ismin -in hali diye adlandırılan
durum, Türkçe'de genelde isim tamlaması şeklinde ortaya çıkar.Örneğin, "okulun kapısı",
"duvarın boyası", "Ali'nin kazağı" gibi.
Diğer hallerde olduğu gibi -in hali de isimlerin artikelleri değiştirilerek elde edilir.
Bu değşim şu şekilde olur;

der artikeli des olur ve kelimenin sonuna -es veya -s takılarından biri getirilir.
das artikeli des olur ve kelimenin sonuna -es veya -s takılarından biri getirilir.
die artikeli der olur ve kelimede hiçbir değişiklik olmaz.(çoğul isimler için de aynısı kullanılır.)
ein artikeli eines olur ve kelimenin sonuna -es veya -s takılarından biri getirilir.
eine artikeli einer olur ve kelimede hiçbir değişiklik olmaz.
kein artikeli keines olur ve kelimenin sonuna -es veya -s takılarından biri getirilir.
keine artikeli keiner olur ve kelimede hiçbir değişiklik olmaz.

Yukarıda -in halini yaparken meydana gelen değişimler gösterilmiştir.
Dikkat ederseniz "-es veya -s takılarından biri getirilir" şeklinde bir cümle kullandık.
Peki hangisini getireceğiz? Bunu şu şekilde belirliyoruz;
Eğer isim tek heceli ise sonuna "-es" eklenir.
Eğer isim birden fazla heceli ise sonuna "-s" eklenir.
Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.

der Vater (baba) ---------------- des Vaters (babanın)
das Haus (ev) ------------------- des Hauses (evin)
das Auto (otomobil) ----------- des Autos (otomobilin)
der Mann (adam) --------------- des Mannes (adamın)
Yukarıda da görüldüğü gibi der ve das artikelleri des haline dönüşüyor ve kelimeye -es, -s
takılarından biri ekleniyor.
die Frau (kadın) ------------------ der Frau (kadının)
die Mutter (anne) ----------------- der Mutter (annenin)
Yukarıda da görüldüğü gibi die artikeli der haline dönüşüyor ve kelimede bir değişiklik yok.
Bu kullanım çoğullar için de geçerlidir:
die Mütter (anneler) ----------------- der Mütter (annelerin)
die Autos (otomobiller) ------------ der Autos (otomobillerin)
gibi...

Şimdi de belirsiz artikellerden örnekler verelim;
ein Bus (bir otobüs) ----------------- eines Busses (bir otobüsün)
ein mann (bir adam) ----------------- eines mannes (bir adamın)
eine Frau (bir kadın) ---------------- einer Frau (bir kadının)
keine Frau (bir kadın değil) -------- keiner Frau (bir kadının değil)
kein Bus (bir otobüs değil) -------- keines Busses (bir otobüsün değil)
Yukarıdaki örneklerde "bir otobüs değil" yerine "hiçbir otobüs", "bir otobüsün değil" yerine ise
"hiçbir otobüsün" anlamlarını çıkarmak da mümkündür.

Daha önceki bölümlerde de -i ve -e halleri için belirtilen istisnai kurallar vardı.
(Çoğulda sonlarına -n, -en takılarını alan kelimeler.)Bu istisnanın ismin tüm
halleri için geçerli olduğunu belirtmiştik.O yüzden burada tekrar ele almıyoruz.
Bir kaç örnek vermek gerekirse;
der Türke - des Türken
der Student - des Studenten
gibi örnekler vermek mümkündür.

Doğru bir biçimde kullanabilmeniz için bu örnekleri inceleyiniz hatta bunlarla yetinmeyip,
kendiniz de örnekler yapmaya çalışınız.

Popüler İçerikler

23.Ders : Konumlar (Wechselpräpositionen)

Konumlar, Dativ ve Akkusativ olmak üzere iki yapıdan oluşmaktadır. Konumlandırma ile ilgili fiiller şunlardır:  Dativ liegen : durmak, yatık olmak sitzen : oturuyor olmak hängen : asılı olmak stecken : sokulu olmak sein : olmak stehen : durmak Akkusativ legen : koymak, yerleştirmek setzen : oturtmak hängen : asmak stecken : sokmak gehen : gitmek stehen : durmak

40. Ders : Woher Kommst Du ?

Woher Kommst Du ? Soru Zamiri   Woher : Bu soruyla bir kişinin ya da nesnenin nereden geldiği sorulur. Woher kommst du ? (Nereden geliyorsun?) Woher kommen Sie ? (Nereden geliyorsunuz ? (Daha resmi) ) -           Ich komme aus Köln. (Köln’den geliyorum.) Wohnen : Oturmak, ikamet etmek. Şimdi wohnen fiilinin 1. 2. ve 3. tekil şahısa göre çekimini yapalım. Özne Fiil kökü-ek ich wohn-e du wohn-st Sie wohn-en Er wohn-t Er : ”o ” anlamındaki bir üçüncü tekil şahıs zamiridir. (Eril) Örnek : Er wohnt in Berlin Ön takılar : in/aus Er wohnt in Berlin (Berlin de oturuyor.) Er kommt aus Berlin (Berlin den geliyor.)

14.Ders: Şimdiki Zaman (Präsens)

Bu dersimizde hem kolay olması hem de günlük yaşamda fazlaca kullanılması nedeniyle şimdiki zamanda cümle kurulumlarını inceleyeceğiz. Şimdiki zaman, Almanca'da Präsens kelimesiyle tanımlanır. Biliyorsunuz ki anlamlı ve doğru bir cümle için özne ile yüklemin uyumlu olması gerekirdi ve dilimizde fiiller şahıslara ve zamanlara göre farklı ekler alıyordu. Bu durum Almanca'da da geçerlidir ve fiillerin şahıs ve zamanlara göre aldıkları ekler iyice ezberlenmelidir. O halde ilk olarak Almanca'da fiillerin şimdiki zamanda şahıslara göre aldıkları ekleri öğrenerek dersimize başlayalım. Fakat şu noktayı da belirtelim; Almanca'da düzenli ve düzensiz fiillerin şimdiki zamanda aldıkları ekler büyük çoğunlukla aynı olduğu için, bir başka deyişle düzenli ve düzensiz fiiller arasında şimdiki zaman için pek bir fark olmadığı için, bizler şimdiki zamanı düzenli ve düzensiz fiiller olarak ayırmayacağız. Fakat aradaki farklılıkları belirteceğiz.

24. Ders : Renkler

Almanca'da renkler aşağıdaki gibidir:  Almanca renkler